Pies asystujący wspiera osoby niepełnosprawne w codziennym funkcjonowaniu w życiu publicznym. Czym się charakteryzuje ten niezwykły zwierzak? Na czym polega jego szkolenie i w jaki sposób przyznawany jest mu certyfikat? Zapraszamy do zapoznania się z artykułem.
Pies asystent – charakterystyka
Pies asystent to wyszkolony i oznakowany pies, który służy pomocą osobie niepełnosprawnej, na przykład osobie niewidomej, osobie niedowidzącej czy też osobie niepełnosprawnej ruchowo. Głównym zadaniem tego czworonoga jest ułatwienie funkcjonowania w życiu codziennym, dla tych osób, które nie są w stanie samodzielnie sobie z tym poradzić. Zwierzak poprzez swoje towarzystwo zwiększa nie tylko samodzielność, ale i niezależność osoby z niepełnosprawnością, bowiem wykonując swoje zadania, redukuje do minimum wszelkie ograniczenia takiego człowieka. Co więcej, między psem a daną osobą często nawiązuje się silna więź, a nawet uczucie przyjaźni.
Pies asystujący – rodzaje
Pies asystujący może pełnić różne funkcje i wyszkolony może być pod określone zadania. Dlatego można tutaj wyróżnić następujące rodzaje psa asystenta:
- pies serwisowy – to towarzysz osoby z niepełnosprawnością ruchową, dzięki niemu życie takiej osoby staje się bezpieczniejsze i niezależne, ponieważ może ona wykonać wiele czynności, bez pomocy innych osób (pies potrafi między innymi podać klucze i inne przedmioty, zapalić lub zgasić światło, otworzyć lodówkę czy też drzwi, a także podnieść różne przedmioty);
- pies sygnalizujący dźwięki – ten asystent dedykowany jest osobom słabo słyszącym lub niesłyszącym, jest on tak wyszkolony, że zwraca uwagę takiej osobie na wybrane dźwięki, które towarzyszą w codziennym życiu, na przykład dźwięk dzwonka do drzwi, dźwięk budzika, dźwięk telefonu czy też dźwięk syreny przeciwpożarowej;
- pies przewodnik – ten pies umożliwia niewidomym osobom samodzielną i pełną integrację z otoczeniem poprzez zwiększenie poczucia bezpieczeństwa i pewności siebie u takiej osoby, dzięki niemu może ona poruszać się na przykład po zatłoczonych i ruchliwych miejscach bez obawy przed upadkiem ze schodów, wpadnięciem pod samochód czy też przed potknięciem, czy zderzeniem się z jakąś przeszkodą;
- pies reagujący na ataki choroby – ten pies jest wyszkolony w taki sposób, aby zapewnić podstawową pomoc natychmiast po ataku, na przykład poprzez włączenie alarmowej syreny bądź poprzez przyniesienie potrzebnych leków lub telefonu; zwierzak doskonale wyczuwa nadchodzący atak choroby, o czym ostrzega właściciela lub osoby z otoczenia.
Pies asystent osoby niepełnosprawnej – jakie wymagania musi spełniać?
Każdy pies dla osoby niepełnosprawnej musi być odpowiednio przygotowany do pełnienia swojej funkcji. Przygotowanie polega na długotrwałym szkoleniu, którego zakończenie musi być potwierdzone certyfikatem. Wyszkolenie psa asystenta trwa około 2 lat, a jego koszt kształtuje się w granicach 20-30 tysięcy złotych. W Polsce najwięcej szkoli się labradorów i golden retrieverów. Przy czym należy tutaj zaznaczyć, że nie każdej rasy pies nadaje się do wyszkolenia, ani nie każdy pies z konkretnej rasy może zostać przeszkolony. Zasady ubiegania się o czworonożnego asystenta zazwyczaj określane są przez daną organizację, która również zajmuje się wyszkoleniem takiego zwierzaka i wyposażeniem go w certyfikat. Pies przewodnik lub asystent towarzyszącej osobie niepełnosprawnej musi być wyposażony w uprząż, a oprócz certyfikatu potwierdzającego jego wyszkolenie, właściciel musi także posiadać przy sobie zaświadczenie o wykonanych wymaganych szczepieniach weterynaryjnych.
Pies dla osoby niepełnosprawnej – certyfikat
Certyfikat psa asystującego wydawany jest przez podmiot, który został do tego uprawniony. Zazwyczaj są to różne organizacje szkolące psy dla osób niepełnosprawnych. W dokumencie muszą się znaleźć między innymi takie informacje jak:
- data i miejsce jego wydania;
- data i numer wpisu do rejestru, który jest prowadzony przez Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych;
- rasa, imię i data urodzenia psa;
- dane osoby z niepełnosprawnością, której będzie służył dany pies;
- podstawę prawną jego wydania, pieczęć, podpis podmiotu uprawnionego do jego wydania.
Co należy do obowiązków podmiotów uprawnionych do wydawania certyfikatów dla psów asystujących?
Podmioty uprawnione do wydawania certyfikatów dla psów asystujących muszą między innymi:
- prowadzić szkolenia psów asystujących według odpowiedniego programu szkolenia, który musi być dostosowany do rodzaju psa (na przykład pies przewodnik osoby niewidomej);
- zapewniać warunki do przeprowadzania tych szkoleń;
- rzetelnie dokumentować realizowane szkolenia;
- nadawać numery wydawanym certyfikatom i umieszczać w nich niezbędne i jasno określone dane.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wydawania certyfikatów potwierdzających status psa asystującego z dnia 1 kwietnia 2010 roku określa między innymi:
- rodzaje asystujących psów, dla których można wydawać certyfikaty;
- warunki do spełnienia przez podmioty, które są uprawnione do wydawania certyfikatów;
- sposób składania wniosków o wpis do rejestru lub o finansowanie kosztów, a także ich rozpatrywania i sposób oceny;
- wzory wszelkich wniosków i zawiadomień.
Pies przewodnik osoby niewidomej, pies asystent – gdzie można z nim wejść?
Niewiele osób wie, że pies przewodnik osoby niewidomej czy też pies asystent osoby niepełnosprawnej, może wejść ze swoim towarzyszem do wielu budynków, jak i ich ototczenia. Uregulowane to zostało w Ustawie z 21 listopada 2008 roku o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Zgodnie z tymi przepisami, osoba z niepełnosprawnością może wejść ze swoim wyszkolonym czworonogiem między innymi do budynków:
- wymiaru sprawiedliwości;
- przeznaczonych na administrację publiczną;
- oświaty i kultury;
- edukacyjnych i szkolnictwa wyższego;
- handlowych i usługowych;
- opieki zdrowotnej, socjalnej i społecznej;
- gastronomicznych i turystycznych;
- obsługi bankowej;
- sportowych i usługowych;
- obsługi pasażerów w transporcie lotniczym, kolejowym, morskim, drogowym lub śródlądowym;
- świadczących usługi pocztowe, telekomunikacyjne i podobne.
Mowa więc tutaj o takich miejscach jak na przykład: urząd miasta, urząd skarbowy, zakład ubezpieczeń społecznych, kino, teatr, placówka bankowa, hala sportowa. Osoba niepełnosprawna wraz ze swoim certyfikowanym psem nie może zostać wyproszona z tych miejsc. Warto tutaj dodać, że pies asystujący nie musi być prowadzony na smyczy i nie trzeba mu zakładać kagańca.
Zasady wejścia do niektórych budynków użyteczności publicznej
Osoby z niepełnosprawnością, które chcą wybrać się ze swoimi psami asystentami do budynków użyteczności publicznej, powinny zapoznać się wcześniej z pewnymi zasadami, dzięki którym mogą uniknąć nieprzyjemnych sytuacji:
- wejście do sklepu – regulamin sklepu nie może zakazać wejścia osobie niepełnosprawnej z psem asystującym, gdyż byłoby to sprzeczne z ustawą; przemieszczając się po sklepie, trzeba zwrócić uwagę, aby pies nie miał kontaktu z towarem umieszczonym na półkach (żeby nie dotykał, nie wąchał i nie podawał żadnych towarów);
- wejście do kościoła – ta kwestia nie została uregulowana w ustawie, ze względu na różne wyznania, przed wejściem do kościoła lepiej zapytać o zgodę;
- przyjazd do hotelu – hotel również nie ma prawa odmówić przyjazdu osobie niepełnosprawnej z psem asystującym, zalecane jest jednak zgłoszenie tego faktu przed przyjazdem, zwłaszcza że nie wszystkie hotele są dostosowane do przyjęcia osób z niepełnosprawnościami;
- uczęszczanie do pracy – jedyne ograniczenia mogą tutaj wynikać z panujących zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czy podróżowanie środkami transportu publicznego z psem asystującym jest dozwolone?
Pies przewodnik osoby niewidomej lub pies asystujący osobie z niepełnosprawnością nie może być również wyproszony wraz ze swoim towarzyszem z różnego rodzaju środków transportu publicznego (kolejowego, lotniczego, drogowego, wodnego). To uprawnienie także wynika z Ustawy o rehabilitacji, na przykład:
- pies asystujący w komunikacji miejskiej – osoba z niepełnosprawnością może bez problemu korzystać z komunikacji miejskiej: autobusu, tramwaju, metra, pociągu;
- pies asystujący w samolocie – pies musi mieć wyrobiony paszport, nie stosuje się tutaj ograniczeń wagowych, zwierzak nie musi być też przewożony w klatce ani nie musi mieć założonego kagańca, jednak właściciel powinien go przy sobie mieć;
- pies asystujący w taksówce – podczas zamawiania taksówki wystarczy uprzedzić, że osoba będzie podróżowała z psem asystentem.
Trzeba tutaj pamiętać o posiadaniu niezbędnych dokumentów i wyposażeniu czworonoga w uprząż.
Co zrobić w sytuacji, gdy osoba niepełnosprawna z psem asystującym nie jest wpuszczana do budynku użyteczności publicznej?
Niestety zdarzają się sytuacje, w których osoba niepełnosprawna nie jest wpuszczana ze swoim psem asystentem do różnego rodzaju budynków użyteczności publicznej. W takiej sytuacji należy w pierwszej kolejności wyjaśnić, że jest to pies asystent czy też pies przewodnik, który pomaga danej osobie w funkcjonowaniu ze względu na jej niepełnosprawność. Jeśli takie wyjaśnienia nie pomogą, to trzeba powołać się na przepisy prawa, zaś w ostateczności można wezwać policję.
Jak otrzymać psa asystującego?
Jeśli ktoś chciałby otrzymać psa asystującego, to powinien poszukać takiej pomocy w różnych organizacjach pozarządowych, typu stowarzyszenia, fundacje. Zazwyczaj, to właśnie w tych miejscach organizowane są dobory i szkolenia psów do pełnienia przez nich funkcji asystentów. Co więcej, pokrywają one wszelkie koszty związane z wyszkoleniem czworonoga bądź finansowane są one przez różnych sponsorów, z którymi współpracują. Dzięki czemu osoba z niepełnosprawnością może otrzymać psa asystenta za darmo czy też za symboliczną kwotę. Zainteresowane osoby muszą wystąpić z wnioskiem o przyznanie im czworonoga, ale i spełniać pewne wymagania, na przykład możliwość zapewnienia psu jedzenia, odpowiedniej opieki weterynaryjnej, czy też wystarczającej dawki fizycznej aktywności.
Pies przewodnik, pies asystujący – dlaczego warto go posiadać?
Nie ma wątpliwości, że posiadanie psa asystenta jest ogromnym wsparciem dla każdej osoby z niepełnosprawnością. Odpowiednie wyszkolenie zwierzaka sprawia, że pomaga on swojemu towarzyszowi w przeróżnych czynnościach życiowych, które są niezbędne do codziennego funkcjonowania w życiu publicznym. Już nawet sama obecność psa asystującego korzystnie wpływa na samopoczucie osoby niepełnosprawnej, ponieważ czuje ona, że nie jest sama. Między czworonogiem, a jego towarzyszem zazwyczaj powstaje silna więź i przywiązanie, co pomaga przezwyciężyć wszelkie napotkane trudności. Natomiast pomoc fizyczna płynąca od zwierzęcia sprawia, że taka osoba czuje się bezpieczniejsza, spokojniejsza i co najważniejsze bardziej niezależna od innych osób. Pies dla osoby niepełnosprawnej jest niezwykłą szansą na normalne życie.
Pies przewodnik, pies asystujący – kto za niego odpowiada?
Za psa asystującego, jak i za psa przewodnika zawsze odpowiada jego właściciel. Ta kwestia także została uregulowana w Ustawie o rehabilitacji. Zgodnie z jej przepisami, to właściciel ponosi odpowiedzialność za ewentualnie wyrządzone szkody czy też za złe zachowanie. Warto też tutaj przypomnieć, że pies asystujący zawsze musi posiadać specjalne oznaczenie. Co więcej, należy też nosić przy sobie książeczkę zdrowia czworonoga, ponieważ będą na przykład w restauracji, jego właściciel ma prawo żądać przedstawienia takich dokumentów w celu potwierdzenia wyszkolenia psa.
Każda osoba z niepełnosprawnością powinna posiadać psa asystującego. Wyszkolone zwierzę jest nie tylko pomocą w codziennym wykonywaniu różnych podstawowych czynności życiowych, ale i jest wsparciem psychicznym w postaci zapewnienia poczucia bezpieczeństwa.
